Σύστημα KERS: Η οικολογική "ευλογία" γίνεται "κατάρα" στην Formula 1

Η λέξη που χρησιμοποίησε ο πρόεδρος της FIA, Max Mosley, ήταν "δεινόσαυρος". Φοβήθηκε ότι η Formula 1 θα γίνει "δεινόσαυρος". Θα αφανιστεί στην κλιματική αλλαγή που επέρχεται. Κι ακόμα χειρότερα, θα γίνει κάτι άκαιρο, κάτι εκτός θέματος, κάτι ενεργοβόρο και, σε εποχές δύσκολες, κάτι αγενές, απερίσκεπτο και αντιπαθητικό σε μια υδρόγειο φλεγόμενη. Η F1 θα αιωρείται στην ατμόσφαιρα μέσα σε μια τεράστια φούσκα πάνω από τις αναθυμιάσεις μιας γης που καίγεται.

"Η οικολογία είναι ο μοναδικός δρόμος για να μην γίνει "δεινόσαυρος" η Formula 1" είπε ο Mosley, όταν -πριν από ενάμισι περίπου χρόνο- εισήγαγε (προαιρετικά) για το 2009 το σύστημα KERS (Kinetic Energy Recovery System, Σύστημα Ανάκτησης Κινητικής Ενέργειας). Το πρώτο, είπε, από τα μεγάλα οικολογικά βήματα που θα κάνει το σπορ από το 2009 και έπειτα.

Τι είναι το KERS: Το σύστημα KERS αποθηκεύει ενέργεια από το φρενάρισμα, τη μετατρέπει σε ισχύ και τη διοχετεύει στους κινητήριους τροχούς. Το κέρδος των ομάδων είναι ότι κάθε μονοθέσιο θα έχει επιπλέον ώθηση μέχρι και 80 ίππων για 6,7 δευτερόλεπτα ανά γύρο.

Αυτό μεταφράζεται σε κέρδος 0,20 ως 0,35 δευτερολέπτων στο γύρο, αλλά και στην ευχέρεια ενός οδηγού να προσπεράσει - αν, φυσικά, ο οδηγός του μπροστινού μονοθεσίου έχει χρησιμοποιήσει ήδη την επιπλέον ενέργεια ή μέρος της.

Το οικολογικό κέρδος είναι ότι η Formula 1, με τον λυσσαλέο ανταγωνισμό της, θα βελτιώσει ταχύρυθμα τη συγκεκριμένη τεχνολογία που ήδη χρησιμοποιείται σε αυτοκίνητα παραγωγής, όπως τα υβριδικά Toyota Prius και Honda Civic.

Στα τελευταία το σύστημα, φυσικά, είναι λίγο διαφορετικό. Ενας ηλεκτροκινητήρας συνδράμει -με την ενέργεια που έχει νωρίτερα αποθηκεύσει- στο έργο του βενζινοκινητήρα, ώστε ο δεύτερος να απενεργοποιείται σε συνθήκες χαμηλής κατανάλωσης (για παράδειγμα κατά την κίνηση στην πόλη). Δεν υπάρχει στιγμιαία έκρηξη ενέργειας και το σύστημα πρέπει να αντέξει για όλη τη διάρκεια της ζωής του αυτοκινήτου και όχι για ένα τριήμερο.

Οι επιπλοκές ασφάλειας: Τα πρώτα προβλήματα με τη χρήση του KERS σχετίζονταν με την ασφάλεια του συστήματος και εμφανίστηκαν στις πρώτες δοκιμές του στην πίστα, το καλοκαίρι, από ομάδες που προόδευσαν ταχύτερα με την εξέλιξή του - μεταξύ άλλων από τις BMW Sauber, Honda και Red Bull.

Δύο φορές εκδηλώθηκε πυρκαγιά στα pits, εξαιτίας του KERS. Επιπλέον, ένας μηχανικός της BMW Sauber έπαθε ηλεκτροπληξία τον Ιούλιο στη Jerez, όταν ακούμπησε το μονοθέσιο που επέστρεψε στα pits.

Η κύρια αιτία των παραπάνω προβλημάτων είναι ότι το σύστημα θα πρέπει να αποβάλλει όλη την αποθηκευμένη ενέργεια όταν επιστρέφει στα pits και όταν μένει ακινητοποιημένο στην πίστα, ώστε να μπορεί κάποιος να δουλέψει στο μονοθέσιο. Για να γίνει αυτό πρέπει οι ομάδες να κατασκευάσουν ειδικό εξοπλισμό.

Επιπλέον, τα χημικά που περιέχονται μέσα στις μπαταρίες λιθίου είναι εξαιρετικά εύφλεκτα και ελλοχεύει κίνδυνος έκρηξης στο ενδεχόμενο πρόσκρουσης. Οι ομάδες εγγυώνται πως το σύστημα δεν θα αποκολλάται σε περίπτωση ατυχήματος, αλλά εδώ εμπλέκεται και η FIA, που θα ασκήσει έλεγχο με τα crash tests των μονοθεσίων.

Οι "πολιτικές" επιπλοκές: "Δεινόσαυρος". Ο Pat Symonds της Renault, ένας εκ των ρυθμιστών του τεχνολογικού μέλλοντος της F1, είπε ότι "εγώ δεν θα επέλεγα μια λέξη τόσο ισχυρή, δεν θα έκανα μια δήλωση τόσο δυνατή". Πιθανώς η αληθινά ισχυρότερη λέξη από όλες όσες ο Mosley εννοούσε να ήταν η λέξη "αφανισμός". Η πιο ανησυχητική.

Οι πρώτες "πολιτικές" επιπλοκές, που γεννήθηκαν από τα παραπάνω συμφέροντα, είχαν να κάνουν με τη Ferrari και τις αδιαμφισβήτητες διασυνδέσεις της στη FIA. Η Scuderia τάχθηκε υπέρ της αναβολής της χρήσης του KERS για ένα χρόνο (δηλαδή στη χρήση του από το 2010) και οι κυνικοί σκέφτηκαν ότι αυτό είχε να κάνει με μια δήλωση του τεχνικού διευθυντή της ομάδας, Aldo Costa.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, η Ferrari επέστρεψε. Αυτή τη φορά δια στόματος Luca di Montezemolo, ο οποίος δεν είναι μόνο πρόεδρος της ιταλικής εταιρείας, αλλά και πρόεδρος της FOTA.

Ο Ιταλός είπε: "Το μέλλον δείχνει πολύ περίπλοκο με αυτούς τους νέους κανονισμούς. Αισθανόμαστε ότι η εισαγωγή του KERS από φέτος κιόλας ήταν λανθασμένη, αν και υποστηρίζουμε την ιδέα να είναι η F1 το επίκεντρο της τεχνολογικής έρευνας. Ομως το σύστημα ανάκτησης ενέργειας στους αγώνες θα είναι διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποιείται στο δρόμο".

Οι αγωνιστικές επιπλοκές: Κι ενώ αυτό το πολιτικό παιχνίδι συνεχιζόταν, πριν από λίγες ημέρες συνέβη κάτι πολύ περίεργο. Μια από τις ομάδες που έχουν ήδη σοβαρό πλεονέκτημα, μια από εκείνες που έχουν προοδεύσει ταχύτερα και καλύτερα με το KERS, αντέδρασε στη χρήση του! Ηταν η Honda F1.

Οπως εξήγησε ο αγωνιστικός διευθυντής της ομάδας, Ross Brawn, το πρόβλημα πηγάζει από τα νέα, «φαλακρά» ελαστικά (slicks) που θα χρησιμοποιηθούν το 2009. Αυτά αυξάνουν ραγδαία την πρόσφυση του εμπρός μέρους του μονοθεσίου.

Αυτό, με τη σειρά του, ωθεί τις ομάδες να κατανείμουν όσο το δυνατόν πιο μπροστά, όσο το δυνατόν περισσότερο βάρος. Το KERS είναι μια συσκευή που ζυγίζει από 25 μέχρι 60 κιλά και αναγκαστικά πρέπει να τοποθετηθεί πίσω και ψηλά, αυξάνοντας έτσι και το ύψος του κέντρου βάρους, με καταστροφικές συνέπειες στην πρόσφυση. Επίσης, μπορεί (μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες) να μειονεκτούν οι βαρύτεροι οδηγοί!

Μέχρι φέτος οι ομάδες είχαν στη διάθεσή τους περίπου 60-70 κιλά έρμα, το οποίο μπορούσαν να τοποθετήσουν σε όποιο σημείο του αυτοκινήτου ήθελαν για να βοηθήσει την κατανομή βάρους (ανάλογα με τις απαιτήσεις της πίστας) και συνεπώς την οδηγική συμπεριφορά.

Το KERS θυσιάζει τουλάχιστον το μισό έρμα, καθώς τοποθετείται σε εντελώς αταίριαστο σημείο, σε σημείο που χαλάει σφοδρά την κατανομή βάρους. Σύμφωνα με τον Brawn "...αν αρχίσεις να κάνεις συμβιβασμούς στην κατανομή βάρους ίσως έτσι χάσεις το εν δυνάμει πλεονέκτημα που προσφέρει το KERS".

Με λίγα λόγια, αν το αυτοκίνητο δεν έχει τη σωστή κατανομή βάρους, ίσως χάνει σε κάθε γύρο περισσότερα από τα 0,2 – 0,3 δευτερόλεπτα που προσφέρει το KERS. Κατά συνέπεια, είναι προτιμότερο να μην χρησιμοποιηθεί!

Η Bridgestone προσπάθησε να επιλύσει το πρόβλημα κάνοντας μια πρόταση: Να μειωθεί το μέγεθος των μπροστινών ελαστικών. Το μικρότερο μέγεθος θα μείωνε την πρόσφυση του εμπρός μέρος και συνεπώς την ανάγκη τόσο μεγάλης κατανομής του βάρους προς τα μπροστά.

Όμως οι ομάδες το απέρριψαν κατηγορηματικά. Η μείωση της διάστασης των εμπρός ελαστικών θα είχε τεράστιες επιπτώσεις στην αεροδυναμική και στις ρυθμίσεις της ανάρτησης, που οι ομάδες θα έπρεπε να επιστρέψουν εσπευσμένα στο σχεδιαστήριο και να αλλάξουν πολλά στα σχεδόν έτοιμα μονοθέσιά τους.

Αυτό που κατάφερε να κάνει η Bridgestone ήταν να αλλάξει την κατασκευή των πίσω ελαστικών, ώστε αυτά να προσφέρουν περισσότερη πρόσφυση. Προς το παρόν, όμως, δεν έχει βρεθεί ικανοποιητικός συνδυασμός.

Ο τεχνικός διευθυντής της Williams, Sam Michael, εξηγεί: "Τα εμπρός ελαστικά προσφέρουν περισσότερη πρόσφυση από τα πίσω και αυτό θεωρητικά σημαίνει ότι πρέπει να μεταφέρεις μπροστά όση κατανομή βάρους μπορείς. Αλλά είναι ελαστικά slicks. Δουλεύουν διαφορετικά από τα ελαστικά με αυλακώσεις και αποδίδουν διαφορετικά καθώς αλλάζουν οι θερμοκρασίες, συνεπώς κανείς δεν είναι 100% σίγουρος πριν εφαρμόσει τα πάντα στην πίστα".

"Πιστεύω ότι αρκετές ομάδες θα ξεκινήσουν τη χρονιά χωρίς το KERS στα μονοθέσιά τους, με προγραμματισμό σταδιακά να το εφαρμόσουν αν και όποτε εκτιμήσουν ότι το σύστημα θα φτιάξει ένα γενικότερα καλύτερο αγωνιστικό αυτοκίνητο".

"Πρέπει να θυμάστε ότι το KERS, αν το αναλύσεις, δίνει από ένα μέχρι τριάμισι δέκατα στο γύρο. Αν η κατανομή βάρους με βάση τις απαιτήσεις των ελαστικών είναι αταίριαστη σε ποσοστό μεγαλύτερο από ένα ή δύο τοις εκατό, αυτό θα κάνει μεγαλύτερη διαφορά από αυτά τα ένα-δύο δέκατα στο γύρο. Συνεπώς, μας περιμένουν πολλές προκλήσεις και το KERS είναι προαιρετικό".

Ηδη η Toyota έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα χρησιμοποιήσει το KERS. "Εργαζόμαστε πυρετωδώς στο KERS, αλλά η ειλικρινής μας άποψη είναι ότι ορισμένοι υποτιμούν τις προκλήσεις που παρουσιάζονται" είπε με νόημα ο πρόεδρος της ομάδας, John Howett.

"Θα βγάλουμε ένα μονοθέσιο με KERS στην πίστα τον Ιανουάριο και έχουμε την ξεκάθαρη αίσθηση ότι το νωρίτερο δυνατόν να το χρησιμοποιήσουμε θα είναι στο μέσον της σεζόν. Θεμελιωδώς θα έχουμε ένα μονοθέσιο ικανό να υποδεχθεί το KERS, αλλά θα είναι πολύ δύσκολο να αγωνιστούμε με αυτό, αν δεν το μετατρέψουμε πρώτα".

Ο Sam Michael συμπληρώνει: "Η πρώτη πρόκληση με το KERS είναι να το κάνουμε ασφαλές και αξιόπιστο και μετά έρχεται η απόδοση. Μόλις εξασφαλίσουμε τα δύο πρώτα θα το χρησιμοποιήσουμε στους αγώνες".

Η οικολογική πρόθεση της Formula 1 ίσως είναι αναγκαστική ("αφανισμός"), ίσως είναι και καλοπροαίρετη ("οικολογία"). Δεν έχει τόση σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι βρίσκεται υπό πολιτική ομηρία.

http://www.in.gr/auto/racematters/racematters.asp?lngEntityID=58062